💡 Situación de Aprendizaxe: «Descricións creativas con IA»

📌 ODS 4: Educación de calidade
📌 Aplicación en varias materias: Lingua e Literatura Galega ou Castelá, Segundas Linguas Estranxeiras, Historia, Arte, Bioloxía.

🎯 Obxectivo xeral

O alumnado desenvolverá habilidades de descrición mediante o uso de Intelixencia Artificial (IA), empregando ferramentas que lles permitan mellorar os seus textos e analizar os seus erros de maneira crítica. Aprenderán a reflexionar sobre as suxestións da IA, identificando tanto as melloras como os posibles erros que poida cometer.

📢 Nota importante: Nesta actividade, o alumnado interactúa directamente cunha IA para mellorar os seus textos. Non é recomendable para menores de 13 anos. Para este alumnado, pódese empregar o modo desconectado, no que o docente introduce os textos na IA sen datos persoais. As valoracións da IA nunca deben tomarse automaticamente como correctas, senón que deben ser obxecto de análise crítica.

📚 Materias implicadas e a súa contribución

🔹 Lingua Galega e Lingua Castelá

  • Mellora da expresión escrita.
  • Uso de recursos literarios en descricións.

🔹 Segundas Linguas Estranxeiras (Inglés, Francés…):

  • Desenvolvemento da descrición en lingua estranxeira.
  • Aprendizaxe de vocabulario descritivo e estruturas complexas.

🔹 Historia

  • Descrición de feitos ou escenarios históricos.
  • Mellora da comprensión e análise de acontecementos relevantes.

🔹 Arte

  • Descrición detallada de obras de arte, esculturas ou estilos.
  • Análise da linguaxe visual e plástica.

🔹 Bioloxía

  • Descrición de ecosistemas, seres vivos e os seus hábitats.
  • Uso do vocabulario técnico para mellorar a precisión.

🔹 Competencias transversais traballadas:
✔️ Comunicación lingüística (redacción, revisión e mellora de textos).
✔️ Creatividade e pensamento crítico (avaliación das respostas da IA, toma de decisións sobre as suxestións).
✔️ Competencia dixital (uso seguro e responsable da IA).

🔎 Fases e actividades con exemplos concretos

📍 Fase 1: Escolla do tema da descrición

🎯 Obxectivo: Seleccionar un obxecto, persoa, lugar ou situación que será descrito polo alumnado.

🔹 Exemplo de actividade:

  • O alumnado escolle un elemento para describir. Pode ser:
    ✅ Obxectos (un móbil, unha mochila, a célula animal, unha planta, un cadro famoso…).
    ✅ Persoas ou personaxes (un compañeiro/a, un personaxe histórico ou literario…).
    ✅ Lugares (a súa cidade, un planeta imaxinario, unha paisaxe natural…).

📢 Exemplo de enunciado:
«Describe un bosque encantado empregando os cinco sentidos. Como é o seu aspecto? Que cheiros percibes? Que sons se escoitan?»

📌 Modo desconectado: O docente pode escoller previamente temas de descrición e distribuílos ao alumnado.

📍 Fase 2: Redacción da descrición inicial

🎯 Obxectivo: Escribir unha primeira versión da descrición sen axuda da IA.

🔹 Exemplo de actividade:

  • O alumnado redacta unha descrición do tema escollido.
  • Duración: 10-15 minutos.

📌 Modo desconectado: O alumnado escribe a descrición en papel ou nun documento dixital sen consultar a IA.

📍 Fase 3: Mellora con ChatGPT ou ferramentas de IA

🎯 Obxectivo: Introducir a descrición nunha IA e comparar as melloras propostas.

🔹 Exemplo de actividade:

  • O alumnado introduce a súa descrición nunha IA cun prompt do estilo:
    📢 «Mellora esta descrición facendo que sexa máis detallada e atractiva sen cambiar o contido principal.»

💬 Exemplo de resultado:

Antes: «O bosque era escuro e cheiraba a herba.»
Mellorado con IA: «O bosque estendíase ante min, envolto en sombras misteriosas. O aroma fresco da herba mollada mesturábase co doce perfume das flores silvestres.»

📌 Normas:

  • O alumnado debe comparar e reflexionar sobre os cambios.
  • Deben identificar novas palabras ou recursos literarios descubertos.

📌 Modo desconectado: O docente introduce os textos na IA e presenta as melloras propostas á clase para análise colectiva.

📍 Fase 4: Análise de erros e aprendizaxe personalizada

🎯 Obxectivo: Reflexionar sobre os erros comúns e como mellorar a redacción.

🔹 Exemplo de actividade:

  • O alumnado pide á IA que analice os seus erros e dea consellos.
  • Prompt recomendado:
    📢 «Analiza esta descrición e dime en que podo mellorar. Explícame os meus erros para que non os volva a cometer.»

📌 Modo desconectado: O docente analiza algúns textos e mostra exemplos de erros e melloras en clase.

📍 Fase 5: Revisión e reescrita final

🎯 Obxectivo: Redactar unha versión mellorada mantendo o estilo persoal.

🔹 Exemplo de actividade:

  • O alumnado reescribe a súa descrición incorporando as melloras seleccionadas.
  • O docente pode pedir que algúns lean en voz alta as súas versións antes e despois da mellora.

📍 Fase 6: Reflexión final sobre o uso da IA

🎯 Obxectivo: Desenvolver pensamento crítico sobre a IA na escritura.

🔹 Exemplo de debate:
❓ ChatGPT mellorou a descrición? Como?
❓ Que erros atopou e cales pasou por alto?
❓ As súas valoracións foron correctas ou cometeu algunha equivocación?
❓ Se a IA che dá unha suxestión que non che convence, que debes facer?

📌 Conclusión: A IA pode ser unha ferramenta útil para inspirarnos e mellorar a nosa escrita, pero o pensamento crítico e a creatividade seguen sendo fundamentais.

📌 Variante divertida:

  • O alumnado adiviña que descrición foi mellorada por unha persoa e cal foi optimizada por IA.
  • Faise sobre os rostros de todo o alumnado e xérase un xogo tipo Quén e quén? en cartón ou madeira de balsa (Tecnoloxías) coas imaxes da IA (recoméndase facer saídas de imaxe tipo Pixar)

🔀 Variante 1: Describíndome a min mesmo

🎯 Obxectivo: O alumnado aprende a describirse con precisión, autenticidade e riqueza expresiva.

📢 Enunciado:
«Descríbete fisicamente e a nivel de personalidade. Usa detalles concretos sobre os teus gustos, habilidades e curiosidades persoais.»

🔹 Exemplo de actividade:
1️⃣ O alumnado escribe unha autodescrición inicial do seu rostro sen axuda da IA.

📍 Fase 1: Escrita dunha autodescrición detallada

🎯 Obxectivo: O alumnado aprende a describirse con precisión, autenticidade e riqueza expresiva.

📢 Enunciado:
«Describe o teu rostro. Usa detalles concretos.»

🔹 Exemplo de actividade:
1️⃣ O alumnado escribe unha autodescrición inicial sen axuda da IA.
2️⃣ Insiren a súa descrición en ChatGPT ou Gemini cun prompt como:
📢 «Mellora esta descrición facendo que sexa máis detallada pero sen cambiar a súa esencia.»
3️⃣ Reflexionan sobre os cambios, preguntándose:
❓ A IA captou ben a miña descrición?
❓ A miña descrición soa realista ou non se vai parecer a min despois da mellora?

📍 Fase 2: Creación dunha imaxe realista baseada na descrición

🎯 Obxectivo: Xerar unha representación visual dun mesmo baseándose nunha descrición textual.

🔹 Exemplo de actividade:
1️⃣ O alumnado insire a súa descrición nunha IA de xeración de imaxes como Leonardo.AI Free ou Bing Image Creator (DALL·E Free) cun prompt do tipo:
📢 «Xera unha imaxe hiperrealista baseada nesta descrición física e de personalidade: [Inserir texto].»
2️⃣ O alumnado revisa a imaxe xerada e responde:
❓ A IA representoume ben? Por que si ou por que non?
❓ Que elementos debería mellorar ou cambiar?

📌 Modo desconectado: O docente introduce as descricións na IA e presenta os resultados sen identificar os autores, para que o alumnado intente recoñecer quén e quén.

📍 Fase 3: Transformación da imaxe nun estilo artístico concreto

🎯 Obxectivo: Explorar a arte a través da IA, aplicando diferentes estilos artísticos ao retrato.

🔹 Exemplo de actividade:
1️⃣ O alumnado escolle un estilo artístico para converter a súa imaxe, entre opcións como:
🎨 Impresionismo (Monet, Renoir)
🎨 Cubismo (Picasso)
🎨 Expresionismo (Van Gogh, Munch)
🎨 Arte Pop (Warhol)
🎨 Futurismo (Boccioni)

2️⃣ Piden á IA un retrato baseado na súa imaxe realista cun prompt do tipo:
📢 «Transforma esta imaxe nun retrato ao estilo impresionista, mantendo os trazos orixinais.»

3️⃣ Reflexión sobre os cambios:
❓ Que elementos da miña imaxe cambiaron no novo estilo?
❓ Que características definen o estilo artístico escollido?
❓ Se este estilo fose unha representación da miña personalidade, identifícome con el?

📌 Modo desconectado: O docente pode xerar retratos de personaxes históricos en diferentes estilos e analizalos en grupo.

📍 Fase 4: Análise final e exposición en clase

🎯 Obxectivo: Reflexionar sobre como a IA pode reinterpretar a identidade e a arte.

🔹 Exemplo de actividade:

  • Cada estudante presenta a súa imaxe realista e a súa versión artística.
  • Debate sobre a fidelidade da IA na representación das descricións e a súa relación coa arte.
  • Creación dun museo virtual ou físico con todos os retratos artísticos.

📌 Exemplos de Ferramentas

🔹 IA xenerativa de texto

✅ ChatGPT Free – https://openai.com/chatgpt
✅ Gemini (antes Bard) – https://gemini.google.com/
✅ Microsoft Copilot – https://copilot.microsoft.com/
✅ Perplexity AI – https://www.perplexity.ai/
✅ NotebookLM ou Brisk Teaching – (para análise e mellora de textos).

🔹 IA xenerativa de imaxes

✅ Bing Image Creator (DALL·E Free) – https://www.bing.com/create
✅ Leonardo.AI Free – https://leonardo.ai/

🔹 Ferramentas para presentacións e exposicións

✅ Canva Free – https://www.canva.com/
✅ Padlet (muro colaborativo virtual) – https://padlet.com/