💡 Situación de Aprendizaxe: «IA e Igualdade: Descubrindo as pioneiras da ciencia»

📌 ODS 5: Igualdade de xénero
📌 Data conmemorativa: Día Internacional da Muller e a Nena na Ciencia (11 de febreiro)

🎯 Obxectivo xeral

O alumnado aprenderá a empregar ferramentas de Intelixencia Artificial (IA) de acceso libre para investigar, representar e difundir a contribución das mulleres na ciencia. O proxecto incluirá a creación de contidos dixitais interactivos e visuais que visibilicen o papel das mulleres na historia científica e tecnolóxica.

📚 Materias implicadas e a súa contribución

🔹 Ciencias Sociais, Xeografía e Historia

Contextualización histórica das pioneiras na ciencia.
Análise das barreiras culturais e sociais que enfrontaron.

🔹 Bioloxía e Química

Estudo de experimentos e descubrimentos feitos por mulleres.
Reflexión sobre a innovación científica liderada por elas.

🔹 Matemáticas

Recollida e representación gráfica de datos estatísticos sobre a presenza de mulleres en carreiras STEM.
Elaboración dunha liña do tempo con fitos relevantes.

🔹 Lingua Galega e Lingua Castelá

Redacción e análise de biografías e narrativas inspiradoras.
Creación de contidos escritos persuasivos e reflexivos.

🔹 Tecnoloxía e Dixitalización

Uso de IA para recoller información e xerar contidos.
Deseño de presentacións dixitais interactivas.

🔹 Educación Plástica, Visual e Audiovisual

Creación de collaxes dixitais e carteis mediante imaxes xeradas por IA.
Análise estética dos materiais visuais.

🔹 Valores Éticos / Filosofía

Debate sobre os sesgos de xénero na historia e na tecnoloxía.
Reflexión sobre a ética na representación e difusión do coñecemento.

🔎 Fases e actividades con exemplos concretos

📍 Fase 1: Investigación e recolección de biografías

🎯 Obxectivo: Descubrir historias pouco coñecidas de mulleres científicas e recoller datos biográficos.

🔹 Exemplo de actividade:
1️⃣ Busca de información con IA xenerativa

O alumnado empregará ChatGPT, Gemini, Copilot ou Perplexity AI para preguntar:
❓ «Conta a historia dunha científica galega pioneira do século XX que non se menciona habitualmente nos libros de historia.»
Compararán as respostas con fontes reais como Wikipedia, UNESCO ou revistas científicas.
Reflexión grupal: Por que estas mulleres non se mencionan nos libros de texto?

2️⃣ Debate inicial en pequenos grupos

Compartirán as súas investigacións e contrastarán a información obtida.
Seleccionarán a científica que lles pareza máis relevante para traballar nas seguintes fases.

📍 Fase 2: Creación dunha liña do tempo interactiva

🎯 Obxectivo: Representar de xeito visual e cronolóxico os fitos e contribucións das mulleres na ciencia.

🔹 Exemplo de actividade:
1️⃣ Recolección de datos clave

O alumnado buscará eventos importantes relacionados coas científicas seleccionadas.
Extraerán información sobre descubrimentos, premios, dificultades e recoñecementos.

2️⃣ Montaxe dunha liña do tempo

Usarán Padlet ou Tome para crear unha liña do tempo interactiva.
Cada punto da liña do tempo incluirá unha breve biografía, unha imaxe (xenerada con Bing Image Creator ou Leonardo.AI Free) e datos relevantes.

3️⃣ Revisión colectiva

Cada grupo presentará a súa liña do tempo ao resto da clase.
Reflexionarán sobre os patróns comúns entre as mulleres científicas representadas.

📍 Fase 3: Creación de contidos visuais e textuais

🎯 Obxectivo: Crear materiais dixitais (collages, carteis e relatos curtos) que promovan a igualdade de xénero na ciencia.

🔹 Exemplo de actividade:
1️⃣ Xeración de imaxes e collages

Usarán Bing Image Creator (DALL·E Free) ou Leonardo.AI Free para xerar imaxes inspiradoras de mulleres científicas no seu laboratorio ou traballando en equipo.
Farán un collage combinando as imaxes xeradas con fotos reais empregando Canva ou similar.

2️⃣ Redacción de relatos e eslóganes

Preguntarán en ChatGPT / Gemini:
❓ «Crea un eslogan que promova a igualdade de xénero na ciencia.»
Escribirán un breve texto sobre a súa científica seleccionada destacando a súa contribución á sociedade.

3️⃣ Deseño final dos materiais

Crearán carteis combinando os textos e imaxes xeradas.
Prepararán os materiais para a súa exposición no centro.

📍 Fase 4: Difusión e debate interactivo

🎯 Obxectivo: Compartir os materiais creados e reflexionar sobre o papel da IA na difusión das historias de mulleres na ciencia.

🔹 Exemplo de actividade:
1️⃣ Preparación dunha presentación dixital

Usarán Gamma, Tome ou Padlet para montar unha presentación interactiva que inclúa as liñas do tempo, os carteis e os collages.

2️⃣ Exposición e debate

Cada grupo exporá o seu traballo ao resto da clase e, se é posible, a outras clases do centro.
Debaterán sobre:
- A precisión da información obtida coa IA.
- A presenza (ou ausencia) das mulleres na historia da ciencia.
- A ética da IA na representación da muller na tecnoloxía.

3️⃣ Reflexión final escrita

O alumnado escribirá unha breve reflexión sobre o aprendido e como pode mellorar a igualdade de xénero na súa contorna.

📝 Avaliación da actividade

✅ Autoavaliación do alumnado:

Reflexionar sobre a utilidade da IA no proceso de investigación e creación.
Identificar melloras para futuras aplicacións en proxectos escolares.

✅ Avaliación grupal:

Valorar se os materiais dixitais contribúen á visibilidade e comprensión do papel das mulleres na ciencia.
Medir o impacto dos debates e presentacións no recoñecemento da igualdade.

✅ Rúbrica de avaliación

Criterios	1 – Insuficiente	2 – Aceptable (Aprobado)	3 – Notable	4 – Excelente
Uso de IA para obter información	Non contrasta a información da IA.	Obtén datos básicos e compáraos con fontes tradicionais.	Usa IA e fontes contrastadas para elaborar narrativas.	Analiza criticamente a IA, identificando sesgos e erros.
Creación da liña do tempo	Datos desordenados ou incompletos.	Organiza información básica pero sen moita análise.	Presenta unha liña do tempo clara e con boa estrutura.	Crea unha liña do tempo interactiva, ben documentada e creativa.
Xeración de carteis e collages	Sen cohesión ou sen impacto visual.	Contidos comprensibles pero mellorables.	Bo equilibrio entre texto e imaxe.	Material atractivo, ben estruturado e con impacto visual.
Participación na exposición e debate	Non participa activamente.	Contribúe minimamente.	Presenta argumentos razoables.	Debate de forma crítica e propoñendo novas ideas.

📌 Exemplo de Ferramentas

🔹 IA xenerativa de texto

✅ ChatGPT Free – https://openai.com/chatgpt
✅ Gemini (antes Bard) – https://gemini.google.com/
✅ Microsoft Copilot – https://copilot.microsoft.com/
✅ Perplexity AI – https://www.perplexity.ai/

🔹 IA xenerativa de imaxes

✅ Bing Image Creator (DALL·E Free) – https://www.bing.com/create
✅ Leonardo.AI Free – https://leonardo.ai/

🔹 Ferramentas para deseño de carteis e infografías

✅ Canva Free – https://www.canva.com/

🔹 Ferramentas para presentacións e difusión

✅ Gamma (presentacións interactivas con IA) – https://gamma.app/
✅ Tome (presentacións dinámicas con IA) – https://tome.app/
✅ Padlet (muro colaborativo virtual) – https://padlet.com/

🔹 Fontes de información sobre igualdade e ciencia

✅ UNESCO – Mulleres na ciencia – https://uis.unesco.org/en/topic/women-science
✅ Wikipedia (para contrastar información) – https://www.wikipedia.org/